როგორ შევარჩიოთ გიტარის გამაძლიერებელი

ძალიან ხშირად მომმართავენ ამპის შერჩევისას რჩევებისათვის, ამიტომ გადავწვიტე ეს ბლოგი დამეწერა. მიუხედავად იმისა, რომ იუტუბზე ზღვა ინფორმაციაა, ზოგჯერ ენობრივი ბარიერის და ზოგჯერ სარეკლამო ხასიათის ქვეტექსტის გამო, ნაკლებად გამოცდილ ადამიანს უჭირს განხილვის ობიექტურობაში გარკვევა და თან ვფიქრობ, ბევრ ახალგაზრდა მუსიკოსს გამოადგება ქართულენოვანი ინფორმაცია. უნდა ვაღიაროთ, რომ გიტარისტების აბსოლუტური უმრავლესობა ინსტრუმენტის შერჩევას განსაკუთრებით დიდ დროს და ყურადღებას უთმობს, მიუხედავად იმისა, რომ გამაძლიერებლისა და განსაკუთრებით, კაბინეტის გავლენა საერთო ჟღერადობის ჩამოყალიბებაში უფრო მნიშვნელოვანია. ფაქტია, რომ ძვირფასი გიტარის ტემბრის საუკეთესო დეტალები საერთოდ იკარგება უხარისხო ამპსა და კაბინეტში.

გამაძლიერებლის არჩევისას რამდენიმე საყურადღებო მომენტია, რომელთა გათვალისწინებაც მომავალში ბევრ გაუგებრობას თავიდან აგვაცილებს. საკითხის მოცულობიდან გამომდინარე, შეიძლება ყველა ნიუანსი ამ ბლოგში ვერ იქნას გათვალისწინებული.

პირველ რიგში, მთავარი ფაქტორია მუსიკა, რომლისთვისაც ხდება ამპის/კომბის (არ აქვს მნიშვნელობა, კაბინეტთან ერთად თუ ცალკე) შეძენა. ისტორიულადვე, გარკვეული მწარმოებელი რაღაც კონკრეტული მიმდინარეობის ჟღერადობასთან ასოცირდებოდა და მეტნაკლებად ეს ტენდენცია შენარჩუნებულია, თუმცა ბოლო წლებში ბაზარზე უამრავი ბრენდია, რომელიც კონკრეტულ მუსიკალურ ჟანრთან არაა დაკავშირებული და მათი პროდუქტის ფართო მუსიკალურ სპექტრში გამოყენება შეიძლება. მაგალითად, ბლუზის, ქანთრის ან ჯაზის   დასაკრავად უფრო ფენდერის პროდუქტი შეიძლება გაახსენდეს ადამიანს. ბრიტანული კლასიკური როკისთვის ვოქსი ან მარშალი. ეს უკანასკნელი მწარმოებლებიდან ალბათ ყველაზე ფართო მუსიკალურ სპექტრს მოიცავს, ფანკიდან მეტალით დამთავრებული, თუმცა ფენდერის საავტორო ნათელი „ბრილიანტისებური“ ჟღერადობა შეუძლებელია მარშალით მიიღო. სამაგიეროდ, ფენდერი ნამდვილად არ გაგახსენდება მძიმე მიმართულების, ხორციანი მეტალის დასაკრავად, სადაც მიუხედავად ამ მწარმოებლის პროდუქციის დიდი ასორტიმენტისა, პირველ რიგში მესა ბუგი, პივი ან ენგლი გახსენდება.

Peavey 6505+ (იგივე 5150)
მძიმე გიტარის სინონიმი, '92 წლიდან ვისმენთ აურაცხელ მეტალ ალბომში.
მისი მთავარი მაგიაა Resonance, რომელიც მანამდე ამპებში არ გვხვდებოდა

მეორე, ესაა ამპის არქიტექტურა. ლამპები, ტრანზისტორი, ჰიბრიდი თუ ციფრული მოდელირება. თითოეულ მათგანს თავისი უპირატესობა აქვს.

ლამპებიანი გამაძლიერებელი პირველი იყო, რაც გამოიყენეს ელექტროგიტარებისთვის და მიუხედავად იმისა, რომ ტექნოლოგიური პროცესების განვითარებისათვის მას შემდეგ კოლოსალური დრო, 70 წელზე მეტი გავიდა, დღემდე ხარისხობრივი ალტერნატივა არ შექმნილა. ის დინამიურ-ჰარმონიული ცვლილება, რასაც ამპში შესული სიგნალი ლამპებში განიცდის და რომელიც ასე ნატურალურად აღიქმება, განუმეორებელი აღმოჩნდა ყურისთვის. ჯერჯერობით ყველა სხვა ტექნოლოგია უძლურია ჩაანაცვლოს ის სპეციფიური დინამიური კავშირი ინსტრუმენტსა და დინამიკს შორის, რომელსაც სიგნალის ლამპებში გავლის შედეგად ვიღებთ, ამიტომ, მიუხედავად იმისა, რომ თითოეულ სხვა არქიტექტურას თავისი დადებითი მხარე აქვს, ლამპებიანი გამაძლიერებლები დღეს ისევ წამყვან პოზიციას ინარჩუნებს, მიუხედავად შედარებით მაღალი ფასისა.

Roland Jazz Chorus, გამოდის 1975 წლიდან.
ქლინისთვის თვით Metallica-მ გამოიყენა Black Album-ში

ტრანზისტორები ტექნოლოგიური პროგრესის მომდევნო ეტაპი იყო. მათი საშუალებით შესაძლებელი გახდა უფრო მძლავრი გამაძლიერებლები შექმნილიყო, ამასთანავე, გაიზარდა აპარატურის საიმედოობა და გაიაფდა წარმოება. თითქოს ყველა ფაქტორი, რაც ეკონომიკურ განვითარებას ჭირდება სახეზე იყო, მაგრამ მუსიკოსების საკმაოდ დიდი ნაწილი ზუსტად ისე შეხვდა ამ ინოვაციას, როგორც ის ჟღერდა-ცივად. გაადვილდა, მიიღო ძლიერი სიგნალი, ოღონდ შეუძლებელი აღმოჩნდა ტრანზისტორს გაემეორებინა ლამპებისთვის დამახასიათებელი დინამიური კომპრესია და გაემდიდრებინა სიგნალი ლუწი ჰარმონიკებით. აუცილებელია აღვნიშნოთ, რომ, მაგალითად ფენდერს ქლინისთვის არაჩვეულებრივად კარგად ჟღერადი ტრანზისტორებიანი ამპები აქვს. ასევე, ერთერთი ყველაზე წარმატებული რეალიზაცია იყო Peavey-ს პატენტირებული Transtube ტექნოლოგია, სადაც ყველაზე მეტადაა ტრანზისტორული დინამიკა ლამპებთან მიახლოებული. ქლინ ჟღერადობისთვის ეტალონადაა ქცეული ტრანზოსტორული Roland Jazz Chorus. 

ჰიბრიდული გამაძლიერებელი იყო შემდეგი ნაბიჯი. მწარმოებლებმა გაითვალისწინეს მუსიკოსების აზრი და შეიქმნა სხვადასხვა ტიპის ჰიბრიდული ტექნოლოგიები, რომელთა პრეამპში ერთი ან რამდენიმე ლამპა თავსდებოდა. ისინი სიგნალს ამატებს ჰარმონიკებს და ქმნის ლამპურ დრაივს, სიგნალის საბოლოო გაძლიერება კი ტრანზისტორებით ხდებოდა. ეს გზა ცოტა უკეთეს შედეგს იძლევა, თუმცა ლამპებიანი პავერ ამპის მიერ მაღალ ხმაზე სპეციფიური დინამიური კომპრესია აქ არაა რეალიზებული, შესაბამისად, მაგალითად მარშალ პლექსის კლასიკური ტიპის „დარტყმას“ ეს ამპები ვერ იძლევა.

მოდელირებული ამპები ჯერჯერობით განვითარების ბოლო თაობაა. შეისწავლეს გამაძლიერებელში მიმდინარე ამპლიტუდურ-სიხშირული პროცესები და შექმნეს მისი ციფრული ალგორითმები, რითიც ხდება სხვადასხვა ამპის ან მისი ცალკეული მოდულების მოდელირება (დაახლოებით ისევე, როგორც კომპიუტერების ვირტუალურ ამპებში). ძირითად საქმეს აქ მიკროპროცესორი აკეთებს. გიტარის სიგნალი გადადის ციფრულ ფორმატში, დამუშავდება შესბამისი ალგორითმებით და შემდეგ საბოლოო ეტაპზე უმეტეს შემთხვევაში ახალი, მსუბუქი, D კლასის ამპით გაძლიერებული მიეწოდება სპიკერს. ხშირად აქვეა დამატებული ციფრული სივრცული ეფექტების მტელი არსენალი. ამ ამპების დადებითი მხარეა ის, რომ ერთ აპარატში შეიძლება რეალიზებული იყოს ტემბრების მთელი სპექტრი კლასიკური ამპების ჟღერადობით, ამპი ძალიან მსუბუქია და ეს უდაოდ დასაფასებელი მხარეა. მუსიკოსების დიდი ნაწილი ბრმა ტესტებით ვერ არჩევს, ორიგინალი ჟღერს თუ მისი ციფრული მოდელი. თუმცა, ამას ეწირება ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი. როგორც წესი, მოდელირებული მოწყობილობები თვით ინსტრუმენტების აუთენტურობას ნიველირებას უკეთებს. სხვადასხვა გიტარებს შორის ინდივიდუალურ შტრიხებს შორის სხვაობა მეტნაკლებად იშლება. ვიღაცისთვის შეიძლება ეს უმნიშვნელო კომპრომისია, ვიღაცისთვის კი კატეგორიულად მიუღებელი ფაქტორი. სავარჯიშოდ, რეპეტიციაზე ან ტურნეში ძალიან პრაქტიკულია, ბევრი უკვე ჩაწერისთვისაც ციფრულ ტექნოლოგიას იყენებს.

მესამე ფაქტორია სიმძლავრე. არ არის საჭირო იმ სიმძლავრის შეძენა, რომელსაც ვერ გამოიყენებთ. უფრო მეტიც, საჭიროზე მეტი სიმძლავრე თავსატეხიც კი გახდება. თუ ამპი განკუთვლია ძირითადად პრაქტიკისათვის ან სახლში დასაკრავად, მაშინ მისი სიმძლავრე 1-დან 20 ვატამდე შეიძლება იყოს. ლამპებიანი აპარატის 20 ვატი ძალიან ხმამაღალია და ის დრამთან სარეპეტიციოდაც გამოდგება (ეს ისევ მუსიკალურ სტილზეა დამოკიდებული, ასევე, როგორი დაკვრის მანერა აქვს დრამერს და რამდენი ადამიანი უკრავს ბენდში), ამიტომ უმეტეს შემთხვევაში, სახლში სრულად ვერ გამოიყენებთ მის რესურსს. ტრანზისტორული ამპების სიმძლავრე სხვანაირადაა ხმის სიმაღლესთან დაკავშირებული (სუბიექტურად, ძალიან უხეშად თუ ვიტყვით, ტრანზისტორული 50 ვატი დაახლოებით 15 ვატიანი ლაპმებიანი ამპის ხმას უტოლდება). გასათვალისწინებელია, რომ ხმის სიმძლავრე (რაც ვატებში იზომება) და მაღალი ხმა (იზომება დეციბელებში) ერთმანეთთან პირდაპირპროპორციულ დამოკიდებულებაში არ არიან. ამაზე მეტს ახლა აღარ ვისაუბრებ, ამ ეტაპზე მხოლოდ ისაა საკმარისი, რომ აპარატის შერჩევისას გავითვალისწინოთ ის მუსიკალური სტილი, რომელიც უნდა შესრულდეს ამ აპარატზე და ის გარემო, სადაც უნდა მოხდეს მისი გამოყენება*.

Mesa/Boogie Mark I (Reissue)
პირველი გამაძლიერებელი, რომელშიც გეინი
პრეამპის ლამპებშივე იყო რეალიზებული

იმის გამო, რომ ლამპებიანი გამაძლიერებლები კარგად მაშინ ჟღერს, როდესაც თვით ლამპა „იტვირთება“ (ანუ, ხმის აწევისას. ზუსტად მაშინ ჩანს დამახასიათებელი ჰარმონიკები და სიგნალის კომპრესიის სპეციფიური ეფექტი), სახლისათვის ჯობია ისეთი ამპის შერჩევა, რომელსაც ან დაბალი სიმძლავრე აქვს, ან მასტერ ვოლუმი, რომელიც არეგულირებს უკვე დატვირთული პავერ ამპის ლამპების საბოლოო სიგნალს. არსებობს ალტერნატივაც, ესაა გარე ატენუატორი, რომლებიც სხვადასხვა პრინციპისაა- ზოგი ყენდება პრეამპსა და ამპს შორის, ან ამპსა და კაბინეტს შორის. ეს ორი აბსოლუტურად განსხვავებული მოწყობილობებია და დაუშვებელია(!) მათი ერთმანეთში არევა. ატენუატორი საშუალებას იძლევა სიგნალში შევინარჩუნოთ დატვირთული პავერ ამპების ლამპების კომპრესია (რომელიც კარგი საუნდის ერთერთი უმთავრესი კომპონენტია) და ამავე დროს რამდენადმე დავწიოთ საბოლოო სიგნალის ხმა იქ, სადაც ეს ზედმეტია (ბინაში ან მაგალითად, პატარა კლუბში). ეს მეთოდი კომპრომისულია-ეწირება პავერ ამპის ლამპების სიცოცხლის ხანგრძლივობა და თვით ხმის ხარისხი.

მეოთხე ფაქტორი - არხების რაოდენობა. ამპების უმეტესობა ისტორიულ საწყისებში იყო ერთარხიანი. დღესაც ბევრი ლეგენდარული თუ ახალი ამპი გამოდის იგივე ფილოსოფიით-იყოს ერთი, მაქსიმალური ხარისხით რეალიზებული არხი, სიგნალის ჯაჭვში მინიმალური ინვაზიით. თუ თქვენ მუსიკაში ინტენსიურად არ იყენებთ სხვადასხვა ტიპის საუნდს, ან ტემბრალური პალიტრის შესაქმნელად უპირატესობას პედლებს ანიჭებთ, შეიძლება ჯობდეს ყურადღება ასეთ ამპებზე გაამახვილოთ. როგორც წესი, მათი პროექტირებისას კომპრომისი მინიმალურია, რაც უდაოდ აისახება ბგერის ხარისხზე. ამას ემატება ის, რომ თქვენთვის მისაღები გეინ-სტრუქტურა პედლების ვარიაციით შეგიძლიათ შექმნათ და გემოვნების ცვლილებასთან ერთად ამპი არ იქნება გამოსაცვლელი.

Marshall JCM800
კლასიკური ერთარხიანი ამპის მაგალითი,
რომლის გამოჩენამაც მძიმე მუსიკის ჟღერადობის განსაზღვრაში გარდამტეხი როლი ითამაშა

მეორეს მხრივ, თუ თქვენ გირჩევნიათ ქლინიც და გეინიც ლამპებიდან იყოს და ამპი მეტ მოქნილობას უზრუნველყოფდეს, მაშინ ორ ან მეტარხიანი ვარიანტის შერჩევა აჯობებს. არსებობს სამ, ოთხარხიანი აპარატები, ზოგიერთი მათგანი თითოეულ არხზე კიდევ უამრავი ვარიაციის საშუალებას იძლევა. თავისთავად, გემოვნების ამბავია და კიდევ კარგი, ბაზარზე დიდი არჩევანია!

აქვე, საკითხის უშუალო თანამდევი თემაა გიტარის კაბინეტი. ნებისმიერი თეთრი, ცენტი, ლარი, ევრო თუ ფუნტი, რომელიც გადაიხადეთ გიტარაში, პიკაპებში, სიმებში და კაბელებში, წყალში გადაყრილია, თუ თქვენი კაბინეტი არ ჟღერს. თუ გიტარა ინსტრუმენტია, რომლითაც ბგერებს ხატავთ, კაბინეტი ფერების ის პალიტრაა, რითიც გადმოგაქვთ თქვენი ხედვა, განცდები, ემოცია, თქვენი ხელოვნება. ძალიან ცოტა მუსიკოსი აღიქვამს სათანადოდ კაბინეტის მნიშვნელობას, არადა ბგერის საბოლოო ფორმირება სწორედ აქ ხდება. ისევე როგორც ინსტრუმენტებში, სპიკერების მთელი არსენალია ასარჩევად და შედარებით მოუმზადებელ ადამიანს უჭირს გარკვევა და სწორი არჩევანის გაკეთება, მითუმეტეს რომ სპიკერის ვიზუალური მხარე ინსტრუმენტისგან განსხვავებით, საერთოდ არ ჩანს. ხშირადაა, როცა კარგი ინსტრუმენტი, კარგი ამპი და მთელი სეტაპი რაღაც ისე არ ჟღერს, როგორც ეს გვინდა ან წარმოგვიდგენია. სწორედ მაშინ, ელემენტარული სვლა-სპიკერის ცვლილება უჩვეულოდ მარტივად წყვეტს თითქოს იდუმალ პრობლემას. დღევანდელ დღეს უამრავი რესურსია სადაც შეიძლება მათი შედარება-შერჩევა. ერთია ტექნიკური მახასიათებლები (რომელიც ხშირად დამწყებთათვის არაინფორმატიულია), მეორეა მათი სპეციფიური საუნდი და ინდივიდუალური ბგერა, რითიც განსხვავდება სხვებისაგან. ძნელია ცალსახა ფავორიტი დაასახელო, თუმცა გიტარისტებისთვის უდაოდ ლიდერია ბრიტანული Celestion-ის სპიკერები, შემდეგ ალბათ ამერიკული Eminence, Jensen და Electro-Voice მოყვება. ასევე ძალიან კარგი ტემბრალური ტრადიცია აქვს შედარებით პატარა კომპანიას GWS-ს (Warehouse Guitar Speakers), რომელიც რამდენადაც ვიცი, მხოლოდ შტატებში აწარმოებს პროდუქციას.

რა დიამეტრის სპიკერია საჭირო? 8, 10 თუ 12 ინჩი? ეს დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას მოველით მისგან. სახლში სავარჯიშოდ შეიძლება 8 ინჩიც ეყოს ვინმეს, შეიძლება 10 ინჩითაც ჩაწერო სტუდიაში ღირსეული ტრეკი, მაგრამ დღეს 12 ინჩი ოქროს სტანდარტი და შეუცვლელი ფორმატია. თუმცა მაგალითად Peavey-ს ზოგიერთ კომბში გიტარის 15 ინჩიანი, ზოგში კი 4x10-იანი სპიკერებია (ისევე, როგორც ფენდერის ბევრ კაბინეტში), რომელიც დეკადების განმავლობაში ძალიან პოპულარული იყო.

სიგნალის დამუშავების ტექნოლოგიის განვითარებამ დიდ სცენაზეც კი 4x12 კაბინეტებით კედლის აშენების აუცილებლობა მოხსნა. მაგრამ ესთეტიური ვიზუალური მხარეც ხომ შოუს ნაწილია?! :D

რამდენი სპიკერი, 1, 2 თუ 4? თუ უკრავთ მუსიკას, სადაც გიტარა არაა მთავარი ინსტრუმენტი, 1x12 იანი კაბინეტი შეიძლება საკმარისი იყოს. თუ დიდ დარბაზებში და მძიმე მუსიკას უკრავთ, სადაც გიტარის რიფები წამყვანია და კარგი palm-muting მუსიკის მთავარი დამრტყმელი ძალა, მაშინ 4x12 მოგწემთ იმ წნევას, რომელიც მსმენელს კბილებს დააყრევინებს დარბაზის წინა რიგებში. ყველა დანარჩენ შემთხვევაში 2x12 პირნათლად შეასრულებს მასზე დაკისრებულ მოვალეობას.

კაბინეტის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მახასიათებელია მისი ფორმატი - ღია თუ დახურული. აქაც, წესები არ არსებობს, მაგრამ მძიმე მუსიკისთვის უპირატესად დახურულ კაბინეტს ირჩევენ, ქლინისა და ქრანჩისთვის - ღიას.

რამდენიმე რჩევა: 

• შერჩევისას ჯობია ამპი თქვენს ინსტრუმენტთან მოისმინოთ, თქვენი პედლებით. ან, ყველაზე მიახლოებულ ვარიანტთან. ამით თავიდან აიცილებთ შეძენის შემდეგ სიურპრიზებს, რადგან ერთიდაიგივე ამპი სხვადასხვა გიტარასთან სხვადასხვაგვარად იქცევა.
• თუ თქვენ იცით, რომელი ამპი გჭირდებათ (მოგწონთ მისი საუნდი თქვენს საყვარელ ალბომში ან მუსიკოსებთან), უნდა გაითვალისწინოთ, რომ ბგერის ჩამოყალიბებაში ინსტრუმენტი და დანარჩენი სეტაპიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს.
• გიტარის კომბებში ყოველთვის გათვალისწინებულია გამაძლიერებლისა და სპიკერების სიმძლავრისა და წინაღობის შეფარდება. თუ ცალცალკე ამპსა და კაბინეტს ირჩევთ, აუცილებლად მიაქციეთ ყურადღება ამ ორ მახასიათებელს. მძლავრი ამპი, განსაკუთრებით ლამპებიანი, ცუდ დღეში ჩააგდებს დაბალი სიმძლავრის სპიკერებს.
• თუ კაბინეტში მოთავსებულია სხვადასხვა სიმძლავრის სპიკერები, მაშინ კაბინეტის ჯამური სიმძლავრე ითვლება ყველაზე დაბალი სპიკერის სიმძლავრიდან და მრავლდება სპიკერების ოდენობაზე.
• არასდროს ჩართოთ ლამპებიანი ამპი შეერთებული სპიკერის გარეშე (თითქმის აუცილებლად დაწვავთ გამომავალ ტრანსფორმატორს). ასევე, დაუშვებელია მაღალწინაღობიანი (დავუშვათ, 16 ომიანი) ლამპებიანი ამპის დაბალომიან კაბინეტზე შეერთება (ტრანზისტორები შედარებით ლიბერალური არიან ამ სიტუაციაში).

როგორ მოვარჯულოთ დრაკონი :)

დიდი ხანია ვაპირებდი შემეძინა გიბსონ ლეს პოლ სტანდარტის ჩინური ასლი. ინტერნეტში უამრავი ინფორმაციაა ამ გიტარების შესახებ. ზოგი აქებს, ზოგი აძაგებს, ჭეშმარიტება კი როგორც ყოველთვის, სადღაც შუაშია. ამიტომ გადავწყვიტე, მეყიდა ერთი ცალი კოლექციისთვის და თან გამერკვია მისი ავკარგიანობა. ნებისმიერი ახალი გიტარა ამათუიმ დონეზე საჭიროებს ტექნიკურ სერვისს, თავისთავად, დაბალბიუჯეტიანი ინსტრუმენტები უფრო მეტად, მითუმეტეს, თუ ის დამზადებულია ჩინეთში და თანაც „ოფიციალურად ყალბი“ წარმოებისაა. მიმოხილვებში ბევრი ავტორი აღფრთოვანებული წღნიშნავს, რომ კარგად შესრულებული აბგრეიდის მერე არცთუ ხელწამოსაკრავ ინსტრუმენტს ვიღებთ. მაინტერესებდა, რამდენად კარგ ინსტრუმენტად შეიძლება იქცეს სათანადო ჩარევის შემდეგ.

რამოდენიმე ვარიანტიდან შევარჩიე ერთერთი და გამოვიწერე. ფასი მისაღებია, განბაჟებას არ ექვემდებარება. 32 დღე დაჭირდა საქართველოში ჩამოტანას, ჩამოვიდა კარგად, სქელ პენოპლასტში შეფუთული და სკოჩით საიმედოდ გადაკრული. პირველი დათვალიერებით მნიშვნელოვანი დეფექტი გიტარას არ გააჩნდა, ლაქით ხარისხიანადაა დაფარული, ფერი ზუსტად იგივეა, რაც გამოვიწერე.

გრიფის თავზე წარწერა Gibson სადაფისაა, ისევე, როგორც გრიფზე ლადების აღნიშვნები.

სუბიექტურად, გრიფის თავი ორიგინალ ლეს პოლზე მომცრო მეჩვენება (ახლომახლო არ მაქვს ამერიკული, რომ შევადარო). სიმები უხარისხო 09-42 სტანდარტი ეყენა (ისევე, როგორც უმეტესობა ახალ ელექტროგიტარებზე), იმავე დღეს შევცვალე 10-46 სეტზე. გამორთული გიტარა იმენად კარგად ჟღერს, რომ ჩემმა 9 წლის დისშვილმაც აღნიშნა, რა კარგი ხმა აქვსო. ლადები სქელი არაა (სასურველი კი იქნებოდა), ალაგალაგ ზომიერად „ბზუის“ (მეთორმეტე ლადზე 2 მილიმეტრის სიმაღლის პირობებში), არაფერი საგანგაშო. კორპუსი მაკაგონის სამი ნაჭრისგან შედგება (ამერიკული ლეს პოლების კორპუსები 2 ან 3 ნაჭრიანებია), გრიფიც ასევე მაკაგონისაა, ერთი მთლიანი ნაჭერი (დაჟე კოლკებთან არაა გადაკერებული, როგორც ეს ბევრ ორიგინალ გიბსონებს და ეპიფონებს აქვს), გარდა კორპუსთან მიმაგრების მიდამოში ერთი პატარა დამატებული ნაჭრისა. არა მგონია, რომ ეს ძალიან აშავებდეს ხმასთან მიმართებაში რამეს.

 

კოლკები ვითომ გიბსონ დელუქსია (ასე აწერია, მაგრამ არ დაიჯეროთ. გიტარის აწყობა შესაძლებელია, მაგრამ მაინც შესაცვლელია).

ნატი პლასმასისაა, დიდად საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მაგრამ აბგრეიდისას მასაც აუცილებლად გამოვცვლი.

 

პიკაპების გადამრთველი კარგია, შეიძლება მისი დატოვება. პოტენციომეტრები უხეშია, ადვილად არ ტრიალებს (შესაცვლელია). ბრიჯი ვიზუალურად ძალიან გავს ეპიფონისას (არაა გამორიცხული, რომ იგივე იყოს). მის გამოცვლასაც ვგეგმავ, რადგან არ მომეწონა (სედლები რეზონირებს მესამე და მეოთხე სიმზე. სურათზე თუ დააკვირდებით, ფოლადის სიმითაა „შურუპები“ დამაგრებული. შეიძლება გაჩუმება, მაგრამ არ ღირს, ჯობია წესიერი ბრიჯის დაყენება).

პიკაპები ნიკელითაა დახურული, არაა პარაფინირებული, რის გამოც გამოხატულია მიკროფონის ეფექტი და მაღალ გეინზე წივილი. სოლოზე კარგად ჟღერს, განსაკუთრებით ქრანჩზე. ბგერა რბილია, აქცენტირებული საშუალო სიხშირეებით და იმდენად თბილი საუნდი აქვს, რომ რაღაც პერიოდი ვიფიქრე, პარაფინირებას გავუკეთებ და დავტოვებთქო. მაგრამ, როგორც კი ერთდროულად ორ სიმს ან მეტს იღებ, საუნდი გარჩევადობას კარგავს მცირე ქრანჩზეც კი (ქლინზე ნორმალურას ჟღერს). სამართლიანობისათვის ისიც უნდა ითქვას, რომ კონცეპტუალურად გიბსონ ლეს პოლ სტანდარტი არაა გამოკვეთილად მეტალ-გიტარა (ამას ბევრი გააპროტესტებს :D ). არ ვიცი, რამდენად უშველის ამას პარაფინი, მაგრამ ტრადიციას არ ვუღალატებ და ამ გიტარაში სეიმორის ჰოთ როდ სეტს (JB/Jazz) ჩავსვამ.

ჯერჯერობით, რა პრობლემებსაც წავაწყდი: სიმების გამოცვლისას ფინგერბორდი კარგა ხანი ვწმინდე, ასე მეგონა, ჩინური ინდუქტრიის მთელი ნარჩენი ზედ იყო დალექილი. გაწმენდის შემდეგ, კონდიციონერის (მე დანლოპს ვიყენებ) კარგი სქელი ფენა ხარბად შეიწოვა (ძალიან ყოფილა ხე გამომშრალი), რის შედეგადაც ლადებმა ოდნავ შეიცვალა სიმაღლე და ერთ-ორ ადგილას მცირე ფრეტჯობს ითხოვს (ძალიან ლაითად, გამოსწორებადია და დიდი არაფერი დაშავებულა). ჯერ კიდევ საბოლოოდ ვერ გადავწყვიტე, რომელი ვარიანტი ავირჩიო პიკაპების კომუტაციისათვის. ზოგადად ძალიან მიმზიდველია პეიჯის სქემა (4 პუშ-პული, ჰამბაკერების სინგლებად გადაკეთება, პიკაპების მიმდევრობით ჩართვა და ფაზის ინვერსია), მაგრამ მჭირდება რომ ამ ინსტრუმენტზე ამდენი ვარიანტი? ვფიქრობ, საკმარისი უნდა იყოს მარტო ჰამბაკერების სინგლებად გათიშვა.
ელექტროობის ბუდე დიდად მოსაწონი არაა.

პოტენციომეტრები მაინც შესაცვლელი იყო, ეკრანირებაც გასაკეთებელი, საბოლოოდ გადავწყვიტე და ვიყიდე პეიჯის კომუტაციისათვის წინასწარ აწყობილი პლატა 4 პუშ-პულ პოტენციომეტრით

სიმების დამჭერები, რაც ეყენა, გიტარას არ შლიდა და დატოვებაც შეიძლებოდა ალბათ, მაგრამ მაქსიმალური აბგრეიდით მიღებული საბოლოო შედეგის ცნობისმოყვარეობით (და ასევე იმის გამო, რომ ორიგინალ გიბსონებსაც კი, კოლკებს უცვლიან), შევარჩე ვინტეჯ სტილის, Grover ბრენდის მაღალხარისხიანი ამერიკული კოლკები.

იუტუბზე თუ სხვადასხვა ფორუმებზე ამბობენ, რომ რაც უფრო მძიმეა სიმების დამჭერები, მით უფრო კარგი ხმა აქვს გიტარასო. ასე პირდპირ, არ შემიდარებია და ვერაფერს ვიტყვი, თუმცა ვაღიარებ, რომ ახალი კოლკები ძველებთან შედარებით ნამდვილად მძიმეა (ძირითადად, ხარისხიანი მეტალის გამო) და ნებისმიერ ხარისხიან ნივთს უპირატესობა აქვს. ახალი კოლკების დასაყენებლად საჭირო გახდა გრიფზე არსებული შესაბამისი ხვრელების უკანა ნაწილის 2 მილიმეტრით გაგანიერება (სურათზე, მარცხნივ ორიგინალი, ხოლო მარჯვნივ Grover-ის კოლკაა).

ყოველი შემთხვევისათვის, ჰედსტოკს გახვრეტამდე, მეტი სიმტკიცისათვის ლეიკო შემოვუჭირე (იყო თეორიული რისკი, რომ ელექტრობურღს ხე გაეხეთქა და გიტარა გადასაგდები გახდებოდა), თუმცა პროცედურამ ექსცესების გარეშე ჩაიარა და ახალი კოლკები ფრიად საიმედოდ ჩაჯდა განკუთვნილ ნახვრეტებში.

დიდი ფიქრის მერე, ისევ ექსპერიმენტის აზარტით, გადავწყვიტე ნატის შეცვლაც. ქარხნულდ იაფფასიანი პლასტმასის ნატი ეყენა და თითქოს არც საჭიროებდა შეცვლას, მაგრამ შევარჩიე და გამოვიწერე მრავალჯერნაქები კომპანია graphtech-ის ნატი TUSQ XL, ეპიფონის ზომებით (თავიდან გიბსონის სტანდარტის გამოვიწერე, მაგრამ აშკარად ზომებში არ დაემთხვა, ამიტომ მოერე ცდა დამჭირდა და გაამართლა კიდეც. შესაბამისად, თუ ვინმე იგივეს გადაწყვეტთ, გაითვალისწინეთ). ნატის შეცვლის პროცედურა იუტუბზე ბევრგანაა გაშუქებული, ამიტომ მე მხოლოდ იმას დავამატებ, რომ როცა ორიგინალ ნატს მოხსნით, ქლიბით ძალიან არ გაერთოთ, შეიძლება ზედმეტი სიცარიელე შეიქმნას ახალი ნატისათვის განკუთვნილ ბუდეში.

 

 
და რადგან ჰედსტოკი მომყავდა ფორმაში, ტრას როდ კოვერიც გამოვცვალე და საბოლოოდ ასეთი შედეგი მივიღე:

ამ ეტაპზე საბოლოო ნაბიჯი ბრიჯის გამოცვლა იყო. ცალკე დიდი თემაა, თუ რომელი ჯობია და რითი განსხვავდება ეს ბრიჯები ერთმანეთისაგან, რა ზომები და რომელ ინსტრუმენტებზე გვხვდება (შერჩევისას, აუცილებლად კარგად გაარკვიეთ, რა გჭირდებათ), ამიტომ, ცოტა ხნის წინ ვიყიდე 2014 წლის ორიგინალი გიბსონ ლეს პოლის ბრიჯის მთლიანი კომპლექტი, რომელიც პირდაპირი გამოცვლით, თავისთავად, არ წავიდა ამ ინსტრუმენტზე, თუმცა მცირეოდენი მანიპულაციის დახმარებით ისვე საიმედოდ მოვარგე, როგორც ორიგინალი უნდა ეყენოს.

ყველაფერი ზემოხსენებულის საბოლოო შედეგად მივიღე დამყოლი ინსტრუმენტი ძალიან სუფთა ბგერით და ასევე გრძელი სუსტეინით. არ ვიცი ეს უკანასკნელი კონკრეტულად რომლის გამო გაიზარდა - მომჭერების, ნატის თუ ბრიჯის გამო, ცალცალკე მათი შემოწმება არც მიცდია, მაგრამ შედეგიდ იმდენად კმაყოფილი ვარ, რომ ვთვლი, ზედმეტი არცერთი ნაბიჯი არ ყოფილა.

ესეც ფოტო:

 

p.s. საბოლოოდ, საუნდის მოსმენის შემდეგ, ბრიჯში ჩავსვი Seymour Duncan Custom 5 (sh-14) , რომელსაც შედარებით დაბალი output აქვს, მაგრამ სამაგიეროდ მეტი ბასი და დინამიკა. ასევე, ნეკ პიკაპსაც კოვერი გავუკეთე.

Tonewood

გიტარისტებში დიდი ხანია მიდის კამათი თემაზე, აქვს თუ არა ჟღერადობისთვის მნიშვნელობა იმ ხის მასალას, რითიც დამზადებულია ინსტრუმენტი. აკუსტიკურ გიტარებში საკითხი ცალსახად გარკვეულია, სიტუაცია გაცილებით მწვავეა ელექტროგიტარების შემთხვევაში. აზრი ორად იყოფა. ერთი ნაწილი თვლის, რომ ელექტროგიტარის ხმის ტემბრს განაპირობებს მხოლოდ პიკაპები, მეორე ნაწილი კი ამტკიცებს, რომ ერთიდაიგივე პიკაპი სხვადასხვა ხის კორპუსზე სხვადასხვანაირად ჟღერს. ინტერნეტი სავსეა რესურსებით (ფორუმები, სტატიები, იუტუბი... საკმარისია ჩაწეროთ საძებნ სისტემაში tonewood და ზღვა ინფორმაციაა), სადაც ნაწილი ერთ პოზიციას ემხრობა, მეორე ნაწილი კი საპირისპიროს ამტკიცებს.

ჩემი აზრით, გიტარის ჟღერადობაში ხის მასალას დიდი მნიშვნელობა აქვს. გარდა იმისა, რომ აკუსტიკურადვე (სანამ გიტარას შეაერთებ), ეს განსხვავება აშკარაა, გიტარის წესიერ ამპში შეერთების შემდეგაც, ინსტრუმენტის ინდივიდუალურობა არ იკარგება და ეს განსაკუთრებით აშკარად ჩანს გამაძლიერებლის სუფთა არხზე. რაც უფრო ავუწევთ გეინს, სხვაობა შედარებით მხირდება და თითქმის მინიმუმამდე დადის ულტრამაღალი გეინის გამოყენებისას, მაგრამ ამ დროსაც კი, თუ რეალურ დროში და კარგად აწეულ ამპზე ვუკრავთ გიტარაზე, მისთვის დამახასიათებელი ობერტონები და რეზონანსები კარგად იგრძნობა. თავისთავად, გიტარის ჟღერადობას მნიშვნელოვანწილად განსაზღვრავს მისი კონსტრუქცია (მენზურის ზომა, გრიფისა და კორპუსის გადაბმის ტიპი, ბრიჯის სახე...), პიკაპები, სიმები და მასალა, რითაც დამზადებულია ნატი და ლადები.

და იშვა სტრატი :)

კოლექციას რომ გადავხედე, აშკარად აკლდა სტრატოკასტერი. ბავშვობაში მინდოდა, მერე მალევე მივხვდი, რომ არაა საჩემო ინსტრუმენტი, მიუხედავად იმისა, რომ ლეგენდაა. მოგწონს თუ არა, სტრატის ბგერას აქვს განუმეორებელი ხასიათი, რისი კოპირებაც შეუძლებელია სხვა ინსტრუმენტებით. ამიტომ, ცოტა ხნის წინანდელი ლეს პოლის შემდეგ, გადავწყვიტე კოლექციისათვის შემემატებინა, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც, დიდი ფიქრი არ დამჭირდა იმისათვის, რომ ჩემ გემოზე აჯობებდა აწყობა და არა გამზადებული მოდელის ყიდვა.

ბევრი მეკითხება, რატომ ვაწყობ მეთვითონ და არ ვირჩევ სერიულ ან კასტომ მოდელებს. პირველი ფაქტორი, ესაა ფასი: თუ კარგად იცი, სად და რა მოძებნო, საბოლოო შედეგი უფრო იაფი გამოდის. მეორე (და მნიშვნელოვანი), ესაა კონფიგურაცია: შენ მიერ შერჩეული კონფიგურაცია ზუსტად ისაა, რაც გჭირდება, და არა ის, რაც სერიულად იყიდება. ერთგვარი კასტომ ბილდია (და არა კასტომ შოპი, რომელიც, რა თქმა უნდა, კიდევ უფრო მაღალი კლასი იქნება), თავიდანვე გემოვნებისა და სპეციფიკის გათვალისწინებით, სერიულ მოდელებზე კი უმეტესად, გარკვეული მოდერნიზება მაინც გჭირდება. მითუმეტეს, ფენდერის შემთხვევაში, მათ საიტზე შეიძლება ააწყო ინსტრუმენტი შენი გემოვნებით. ვცადე და კეისიანა 1850$ გამოვიდა, ამიტომ გადავწყვიტე, დამოუკიდებლად მემოქმედა, მითუმეტეს რომ ერთი-ორი შურუპის მოჭერა დიდად არ მიძნელდება :)

ფენდერის ოფიციალური საიტიდან, იგივე მონაცემების ბილდი კეისის გარეშე, 1699$

პირველ რიგში, Body, ანუ გიტარის სხეული-მთავარი, რაც ქმნის ინსტრუმენტს. ამერიკულ მუსიკალურ ბაზარზე ბევრი საწარმოა, რომელიც ქმნის სტრატის კორპუსებსა და გრიფებს. ბევრი იაფიანი და უვარგისია, ზოგი ზომიერი ფასის და ხარისხის (მაგალითად, Mighty Mite), ზოგიერთი ძვირი და ტოპ-კლასის (მაგალითად, Warmoth), მაგრამ მე გადავწყვიტე თვით ფენდერისვე დამზადებული, American Standard-ის კორპუსი ამეღო, ასე ვთქვათ, აბსოლუტური აუთენტურობისათვის. ამავე მიზეზითვე ავარჩიე ვინტეჟ ტრემოლოსათვის გამზადებული ნახვრეტებით. ხის მასალა-ან Alder (მურყანი) ან Swamp Ash (ჭაობის იფანი), და რადგან ეს უკანასკნელი ტონში ძალიან დიდ დიაპაზონში ვარირებს, არჩევანი პირველის სასარგებლოდ გავაკეთე.

პიკაპები-ასევე, გიტარის საუნდის განმსაზღვრელი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი. ზღვა არჩევანია და დავიბენი- არის დიმარზიოსა და ჩემი საყვარელი სეიმორ დუნკანის რამოდენიმე მოდელი, რომელიც ძალიან მაინტერესებს. ბევრი აქებს ლეის სენსორებს და მეც დამიკრავს მასზე (თუმცა რა შთაბეჭდილება დამიტოვა, არ მახოვს), და ბოლოს, თვით ფენდერისვე ამერიკული წარმოების მოდელები, რომლებიც თავგზას გიბნევს, ძნელია ააჩიო რომელიმე სეტი. ტვინის დიდი ჭყლეტის შემდეგ შევიძინე Deluxe Drive Stratocaster Pickups სეტი. გადაწყვეტილება მივიღე ორი მიზეზით: ამ პიკაპებში გამოყენებულია Alnico 3 მაგნიტი, როგორც პირველ სტრატოკასტერებში (ფენდერმა ამავე მაგნიტებით ცოტა ხნის წინ გამოუშვა საიუბილეო, 1954 წლის მოდელის სეტი). ეს ალნიკოებში ყველაზე სუსტი მაგნიტია (ალნიკო ალუმინის, ნიკელისა და კობალტის შენადნობის აბრევიატურაა, თუმცა Alnico 3-ში კობალტი ფაქტიურად არ შედის), ამიტომ ყველაზე ნაკლებად მოქმედებს სიმის ვიბრაციაზე (არ აჩერებს მას). ეს უპირატესად ნეკ-პოზიციაშია მნიშვნელოვანი, სადაც სიმის ვიბრციის ამპლიტუდა უფრო მაღალია. ამავე დროს, ეს მოდელი ფენდერის ყველაზე „მაღალვოხოდიანი“ პიკაპებია (სადენის მეტი ხვიაა), რაც მაღალი გეინისას ინსტრუმენტს ნოტების გარჩევადობას უნაჩუნებს (ფენდერის სეტებიდან ძალიან მაინტერესებს ასევე Custom '69 Strat Pickups, რომლებიც უმეტეს კასტომ შოპ სტრატებზე აყენია, მაგრამ ეს სხვა დროს).

გრიფი მინდოდა Maple-ს (ნეკერჩხალი) ფრეტბორდით და არაპრიალა ლაქით დაფარული (ვეძებდი ეგრეთწოდებულ Satin finish-ს, ჩემს ერთერთ ჯეკსონზე ეგეთივე გრიფია და ამ ინსრუმენტზეც რაღაც ანალოგიური მინდოდა დამეყენებინა). უაზროდ ძვირია ამერიკაში დამზადებული ორიგინალი ფენდერის ნეკები, და რადგან მინდოდა, რომ ჰედსტოკზე ნამდვილი ლოგო ყოფილიყო, ამასთანავე, ვინაიდან მექსიკური სტრატების ხის ნაკეთობა ჩემთვის სავსებით მისაღებია, დიდი ხნის ძებნის შემდეგ კარგ ფასად გადავაწყდი პრაქტიკულად უხმარ, 2006 წლის გრიფს.

ტუნერები (კოლკები) ამერიკან სტანდარტის ავიღე. Locking Tuners-ებში ორმაგის გადახდა არ ჩავთვალე საჭიროდ, საქმეს ესეც გააკეთებს.

ტრემოლო-აქ საყურადღებოა სწორად შეირჩეს ზომები. ვინტეჟ ტრემოლოს ამერიკულ სტრატებზე ნახვრეტებს შორის მანძილია 2-3/16" (მექსიკურებზე ეს მანძილია 2-1/16"). ხმისთვის ასევე, დიდი მნიშვნელობა აქვს, რეზონანს ბლოკის მასას- კარგია, თუ ის სქელი ფოლადისაა (ასევე, კარგია სპილენძისგან დამზადებულები. ცუდია თუ თხელია და თან თუჯის).

დანარჩენი წვრილმანი ჰარდვერი ყველაფერი კვლავ Genuine Fender Parts, შემდეგ ეკრანირება, აწყობა...რაღაც პერიოდის შემდეგ საბოლოოდ გადავწყვიტე, რომ ნაცვლად დელუქს დრაივისა, ამ გიტარაზე კასტომ 69 სეტი აჯობებდა.



მეტი ბასი, დინამიკა, ნაკლები საშუალო სიხშირეეები და უფრო სუფთა ხმა, რომელიც ოვერდრაივებშიც უფრო გამჭვირვალე იქნებოდა (ეს სეტი სპეციალურად ჯიმი ჰენდრიქსისთვის შექმნა ცნობილმა ებიგეილ იბარამ, ფენდერის კასტომ პიკაპების ბილდერმა ქალბატონმა და ბოლო დრომდე, წლების განმავლობაში მისი ხელით იხვეოდა). სიმებიც Ernie Ball .009-.042 სეტი E სტანდარტ წყობისათვის და დაიბადა სტრატი :)